Theo kế hoạch, vụ mùa năm nay, nông dân Kiến Xương gieo cấy 11.300ha lúa, trong đó 20% diện tích lúa trà sớm bắt đầu gieo cấy từ ngày 1/7, diện tích còn lại gieo cấy đại trà từ ngày 13 - 20/7. Do thời vụ gấp gáp, ngay sau khi kết thúc thu hoạch lúa xuân, nông dân các địa phương trong huyện bắt tay ngay vào giải phóng đồng ruộng, xử lý rơm rạ, huy động máy móc xuống đồng làm đất.

Ông Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Xí nghiệp KTCTTL Kiến Xương cho biết: Từ đầu tháng 4, đơn vị đã tổ chức kiểm tra toàn bộ hệ thống công trình thủy lợi và đầu tư gần 400 triệu đồng để duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa máy móc, thiết bị. Tất cả các trạm bơm được vận hành thử an toàn, nhất là 8 trạm bơm tưới, tiêu kết hợp với tổng công suất 87.400m³/giờ hoạt động tốt. Toàn bộ 91 công trình cống, đập cũng được sửa chữa kịp thời sẵn sàng đưa vào khai thác phục vụ sản xuất vụ mùa, vụ đông. Nhằm bảo đảm cho hệ thống sông trục chính, sông cấp 1 và sông cấp 2 thông thoáng đáp ứng việc tưới, tiêu nhanh chóng, Xí nghiệp đã huy động nhân lực, máy móc giải tỏa hơn 200km ở 38 tuyến sông với tổng diện tích trên 800.000m² bèo bồng, vật cản.

Trước khi nông dân thu hoạch lúa xuân, Xí nghiệp KTCTTL Kiến Xương chủ động giữ nước vừa phải trong hệ thống nên khi bà con gặt lúa trà sớm, các địa phương điều tiết nước được ngay để nông dân làm đất gieo mạ. Từ ngày 13 - 19/6, tranh thủ con nước, Xí nghiệp tiếp tục mở cống lấy nước dâng cao trong hệ thống để các xã, thị trấn lấy nước tự chảy vào nội đồng cho bà con cày lật đất và bừa ngả. 

Ông Phạm Quang Hiến, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Quốc Tuấn cho biết: Do được Xí nghiệp thông báo thời gian đổ nước vào hệ thống thủy lợi nên chúng tôi chủ động tập trung lấy nước tự chảy vào đồng ruộng vừa kịp thời cho máy móc làm đất vừa bớt được chi phí tiền điện vận hành máy bơm. Đến nay, 100% diện tích gieo cấy lúa mùa của xã đã được cày lật và đang tiến hành bừa ngả.

Do đặc điểm thời tiết vụ mùa dễ xảy ra mưa lớn gây ngập úng nên bên cạnh chủ động lấy nước tự chảy vào hệ thống, Xí nghiệp KTCTTL Kiến Xương phân công nhiệm vụ cho cán bộ, nhân viên vận hành trạm bơm và thủ cống thường xuyên có mặt tại công trình để điều tiết nước hợp lý. Đơn vị phối hợp chặt chẽ với các địa phương trong việc đưa nước vào đồng ruộng tập trung cho nông dân làm đất, tránh tình trạng tích nước cao trong hệ thống dài ngày để phòng, chống úng từ xa. 

Ông Phạm Văn Điển, Phó Giám đốc Xí nghiệp cho biết: Khi bà con hoàn thành gieo cấy, phương châm điều tiết nước của Xí nghiệp là “tháo cạn lòng sông, tưới nông mặt ruộng”, chấp nhận hạn cục bộ bởi vào cuối tháng 7 thường xảy ra mưa bão dễ gây ngập úng trong khi lúa mới cấy còn non, khả năng chịu úng kém. Tuy nhiên, điều lo ngại nhất đối với Xí nghiệp chính là vẫn còn 205 trường hợp vi phạm lấn chiếm hành lang và lòng sông dưới nhiều hình thức như: đổ chất thải vật liệu xây dựng, xây kè làm lều quán gây cản trở và ách tắc dòng chảy, khi có mưa lớn việc tiêu úng sẽ gặp khó khăn.

Hiện nay, huyện Kiến Xương đang tập trung chỉ đạo các địa phương tuyên truyền, đôn đốc nông dân huy động máy móc xuống đồng làm đất. Một số xã có truyền thống gieo thẳng và quy hoạch vùng sản xuất 3 vụ/năm: Quang Trung, Lê Lợi, Trà Giang, Quốc Tuấn, Vũ An, Vũ Lễ... đang đẩy nhanh tiến độ làm đất để gieo cấy trà lúa mùa sớm tạo quỹ đất và thời gian cho sản xuất vụ đông. Việc điều tiết nước kịp thời giúp cho bà con bắt tay vào làm vụ mùa đúng lịch thời vụ. Làm đất sớm kết hợp với sử dụng các chế phẩm sinh học để xử lý rơm rạ hoai mục trước khi nông dân gieo cấy sẽ khắc phục được tình trạng lúa bị ngộ độc hữu cơ.

 Trần Tuấn - Khắc Duẩn