Trong khi ở nhiều địa phương đã hoàn thành gieo cấy, chuyển trọng tâm sang chăm sóc, bảo vệ lúa mùa thì những ngày này, trên cánh đồng thôn Thái Công Bắc, xã Vũ Công, rất đông người dân phải gieo cấy lại trên những mảnh ruộng gieo thẳng chỉ còn trơ bùn đất. 

Bà Lê Thị Loan cho biết: Vụ mùa này gia đình tôi gieo cấy 1 mẫu ruộng. Cấy nhiều nhưng nhà lại neo người, chỉ có mình tôi là lao động chính nên từ nhiều vụ nay tôi đều gieo thẳng để bảo đảm thời vụ, tiết kiệm công. Riêng ở vụ mùa này, HTX yêu cầu không được gieo thẳng, tuy nhiên, do thiếu nhân công nên tôi cũng như nhiều hộ dân trong xã vẫn gieo thẳng. Diện tích gieo ngày 4 - 5/7 nay đã lên đẹp, do một mảnh 3 sào tôi gieo sau cùng vào ngày 6/7, đến ngày 7/7 có mưa lớn gây ngập, mộng bị trôi dạt lại bị ốc bươu vàng cắn phá nên phải gieo cấy lại. Không có mạ dự phòng nên tôi ngâm ủ mộng, gieo vãi lại. Không tuân thủ theo chỉ đạo, giờ thiệt hại cũng chẳng dám kêu ai, sau khi gieo lại lần hai nếu lại gặp mưa lớn thì đành bỏ ruộng.

May mắn hơn gia đình bà Loan, gia đình ông Phạm Ngọc Vượng đã xin, mua lại được mạ từ các xã lân cận. Huy động nhân công từ hai ngày qua, đến nay, 5 sào trong tổng số 7 sào lúa gieo thẳng của gia đình ông đã được cấy lại bằng mạ dược. 

Ông Vượng cho biết: Gieo thẳng tuy nhanh nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhất là ở vụ mùa. Vẫn biết như vậy nhưng do thiếu lao động nên từ nhiều vụ nay gia đình tôi đều gieo thẳng ở cả hai vụ. Do vãi xong gặp mưa nên 5/7 sào lúa của gia đình tôi phải cấy lại, thiệt hại khoảng 400.000 đồng tiền thóc giống, thuốc trị ốc bươu vàng. Cũng may còn mua, xin được mạ dược để cấy lại cho kịp thời vụ.

Ông Nguyễn Ngọc Thạnh, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Vũ Công cho biết: Có thể nói, chưa năm nào HTX họp triển khai đề án sản xuất nhiều như năm nay. Thực hiện chủ trương của tỉnh, huyện để hạn chế sâu bệnh, hướng tới nền sản xuất sạch, trong đề án sản xuất, HTX không chỉ đạo bà con gieo thẳng. Bên cạnh các biện pháp tuyên truyền, khi họp triển khai đề án tại các thôn, chúng tôi quán triệt chủ trương không điều tiết nước cho các hộ gieo thẳng. Kiên quyết là thế nhưng người dân một mực khẳng định, nếu không cho gieo thẳng sẽ bỏ ruộng hoang. Do lực lượng lao động mỏng, nông dân muốn giảm chi phí đầu vào nên gieo thẳng được áp dụng cho 100% diện tích ở cả hai vụ từ năm 2012. Vụ mùa này, nông dân tập trung vãi từ ngày 4 - 6/7, trong đó có khoảng 90ha, chiếm gần 30% diện tích gieo cấy được gieo vãi ngày 6/7, sau một ngày gặp mưa lớn liên tiếp nên bị thiệt hại, phải gieo cấy lại. Trước tình hình đó, các hộ dân đã mua, xin mạ hoặc ngâm ủ mộng để gieo cấy lại. Cùng với việc khẩn trương kết thúc gieo cấy trong khung thời vụ, HTX chỉ đạo bà con tiến hành chăm sóc, tỉa dặm đối với diện tích không bị thiệt hại, trong đó đặc biệt chú ý đến đối tượng rầy để phòng, tránh bệnh lùn sọc đen quay trở lại; xử lý ốc bươu vàng. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất của HTX là khâu điều tiết nước khi trên ruộng cây cao cây thấp.

Sử dụng máy cấy là giải pháp hữu hiệu vừa khắc phục tình trạng thiếu lao động, vừa hạn chế gieo thẳng. Tuy nhiên, theo ông Thạnh, dù các cấp đã có cơ chế đẩy mạnh cơ giới hóa nhưng kinh phí đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị để sản xuất mạ khay phục vụ cấy máy khá lớn là khó khăn khi áp dụng máy cấy tại địa phương.

Theo đề án sản xuất thì các địa phương cần kết thúc gieo cấy trước ngày 20/7. Thời vụ sắp hết, trong khi thời tiết còn nhiều diễn biến phức tạp. 90ha lúa phải gieo cấy lại sẽ là bài học kinh nghiệm để nông dân nhìn nhận lại biện pháp gieo thẳng và xa hơn là ý thức tuân thủ đề án sản xuất.

                         Thùy Linh