Đến thời điểm này, công tác chuẩn bị cho việc vận hành chính quyền 65 đơn vị hành chính cấp xã mới tại Thái Bình đã cơ bản hoàn tất, bảo đảm đầy đủ các điều kiện cần thiết về tổ chức bộ máy, nhân sự, cơ sở vật chất và quy trình giải quyết thủ tục hành chính. Quá trình triển khai nhận được sự đồng thuận cao từ cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho tinh thần trách nhiệm, niềm tin và khát vọng đổi mới vì sự phát triển chung, góp phần đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Giản lược trung gian - Tăng hiệu quả thực thi

Mô hình chính quyền ba cấp (tỉnh - huyện - xã) đã tồn tại trong một thời gian dài, phù hợp với điều kiện lịch sử, địa lý và yêu cầu quản lý nhà nước ở từng giai đoạn cụ thể. Trong từng thời điểm, mô hình này từng phát huy vai trò quan trọng trong tổ chức bộ máy, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo thông suốt từ Trung ương đến cơ sở. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới phương thức quản trị quốc gia, xây dựng nền hành chính hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, mô hình chính quyền ba cấp dần bộc lộ những hạn chế, nhất là tình trạng chồng chéo chức năng, phân tán nguồn lực và kéo dài quy trình giải quyết công việc.

Trong bối cảnh chuyển mạnh sang Chính phủ số, nền hành chính số và xã hội số, việc tinh giản bộ máy, bỏ cấp trung gian, chuyển sang mô hình chính quyền 2 cấp (tỉnh - xã) là bước đi tất yếu, phù hợp xu thế phát triển, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn. Việc chuyển sang mô hình chính quyền 2 cấp là sự thay đổi căn cơ nhằm tinh giản bộ máy, rút ngắn tuyến quản lý, đồng thời tăng cường phân cấp, phân quyền cho cấp xã - nơi gần dân, sát dân nhất.

Theo đánh giá của Chính phủ, cấp xã sau sáp nhập sẽ trực tiếp đảm nhận hơn 1.000 nhiệm vụ hành chính được chuyển xuống từ cấp tỉnh và cấp huyện. Điều này đồng nghĩa với việc bộ máy cấp xã không chỉ được tăng quyền mà còn phải tăng năng lực thực thi, nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ rõ: Bỏ cấp huyện, bớt khâu trung gian, làm tốt công tác quản lý để thúc đẩy phát triển. Cùng với đó, giảm bớt thủ tục hành chính, giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp; đồng thời bảo đảm các cơ quan quản lý nhà nước vẫn phát huy được vai trò quản lý.

Ông Hà Tiến Thăng, Giám đốc Sở Nội vụ cho biết: Việc bỏ cấp huyện đặt ra bài toán về bố trí lại hệ thống quản lý, bảo đảm không gây chồng chéo về thẩm quyền hoặc trùng lặp nhiệm vụ. Vì vậy, các sở, ban, ngành sẽ là “nhà điều phối trung tâm” đối với các lĩnh vực chuyên môn, trực tiếp hướng dẫn, giám sát và chịu trách nhiệm toàn diện trên toàn tỉnh. Theo mô hình mới, cấp xã được nâng quyền, nâng năng lực với các tổ chức chuyên môn, nhân sự được luân chuyển, bổ sung từ tỉnh, huyện. Việc giao quyền phải đi đôi với nâng cao năng lực và tăng cường hỗ trợ là yếu tố then chốt để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp không chỉ “gọn” mà còn “chắc”. Việc xây dựng quy trình số hóa, thiết lập giao diện điều hành mới, tích hợp dữ liệu và chuẩn hóa văn bản hành chính đang được gấp rút hoàn thiện, bảo đảm chính quyền cấp xã có thể vận hành trơn tru, chính xác ngay từ ngày đầu.

Vận hành hoạt động Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Long Hưng (Hưng Hà).

Thái Bình chủ động từ sớm

Sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 34 nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính tại 34 tỉnh, thành phố, tổng số đơn vị hành chính cấp xã trên toàn quốc giảm từ 10.035 xuống còn 3.321. Thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, Thái Bình giảm từ 242 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 223 xã, 10 phường, 9 thị trấn) xuống còn 65 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 60 xã, 5 phường).

Thái Bình cũng là một trong những địa phương đi đầu trong cả nước triển khai vận hành mô hình chính quyền cấp xã mới. Từ ngày 12 - 15/6, 16 phường, xã được các huyện, thành phố chọn làm điểm đã tổ chức vận hành chính quyền cấp xã mới. Tiếp đó, từ ngày 20 - 25/6, việc vận hành đã được triển khai đồng loạt tại tất cả các xã, phường trên địa bàn toàn tỉnh. Nội dung vận hành thử nghiệm bao gồm: tổ chức kiện toàn bộ máy UBND tại kỳ họp thứ nhất của HĐND xã, phường mới; tổ chức phiên họp đầu tiên của UBND để thông qua quy chế làm việc, chương trình công tác và các nội dung điều hành trọng tâm; vận hành hoạt động của trung tâm phục vụ hành chính công tại xã, phường.

Việc vận hành thử nhằm thực hành và hoàn thiện quy trình tổ chức, điều hành của chính quyền cấp xã mới; nâng cao năng lực tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, tổ chức của đội ngũ cán bộ, công chức; bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu quả, sát dân và gần dân hơn, phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn. Quá trình vận hành, các đồng chí lãnh đạo tỉnh cùng các đoàn công tác của tỉnh tăng cường đi kiểm tra, giám sát, đôn đốc, hỗ trợ các địa phương vận hành trung tâm phục vụ hành chính công, ổn định tổ chức, chuẩn bị nhân sự và cơ sở vật chất cho xã mới đi vào hoạt động chính thức từ ngày 1/7.

Ông Trần Hữu Nam, Bí thư Huyện ủy Hưng Hà chia sẻ: Ngay khi có chủ trương bỏ đơn vị hành chính cấp huyện, sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, huyện đã thành lập các đoàn công tác để duy trì các “mạch” lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tăng cường công tác Đảng, xây dựng chính quyền và tăng cường công chức, viên chức xuống hỗ trợ thủ tục hành chính ở cơ sở. Trên cơ sở đó hình thành bộ khung để phối hợp với cán bộ địa phương vận hành. Đặc biệt, đoàn công tác có đánh giá cán bộ, công chức ở cơ sở, từ đó có những hỗ trợ, giúp đỡ cùng nhau bắt tay vào công việc mới.

Sự chủ động không chỉ thể hiện ở cấp huyện mà còn lan tỏa tới từng xã, từng cán bộ cơ sở. Xã Long Hưng (Hưng Hà) được sáp nhập từ các xã Tiến Đức, Liên Hiệp, Thái Hưng, Tân Lễ và thị trấn Hưng Nhân - một trong những đơn vị vận hành mô hình chính quyền cấp xã mới sớm nhất trong tỉnh. Ngay ngày đầu tiên, mọi hoạt động đều vận hành trơn tru, bảo đảm yêu cầu, tiến độ đề ra.

Ông Đặng Văn Nhuệ, Chủ tịch UBND xã Liên Hiệp cho biết: Xã Long Hưng chạy thử nghiệm tất cả các lĩnh vực, xây dựng các nghị quyết, nhất là trình tự giải quyết thủ tục hành chính để xã mới đi vào hoạt động có nền nếp hơn. Chúng tôi đã triển khai thực tập trên tất cả các lĩnh vực nhằm bảo đảm quyền lợi của người dân sau sáp nhập đạt hiệu quả tốt hơn.

Tại huyện Quỳnh Phụ, vận hành mô hình chính quyền cấp xã mới cũng được tổ chức sớm để kiểm tra mức độ sẵn sàng của bộ máy. Theo ông Trần Quang Thành, Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Phụ: Huyện đã chọn 2 xã Quỳnh Phụ và Phụ Dực làm điểm vận hành bộ máy chính quyền cấp xã mới để rút kinh nghiệm. Tại buổi vận hành, ngoài cán bộ, công chức dự kiến phân công làm việc tại xã Quỳnh Phụ và xã Phụ Dực, huyện mời các đồng chí ủy viên UBND các xã mới sau sáp nhập tham dự để nắm bắt các công việc, từ đó triển khai thực hiện tại địa phương. Ngoài vận hành thử nghiệm thì công tác tập huấn cho bộ máy chính quyền mới cũng được tổ chức và chuẩn bị các hồ sơ tài liệu, làm sao đến ngày 1/7 tất cả các lĩnh vực công tác và các mặt hoạt động của chính quyền cấp mới hoạt động liên tục, không có gián đoạn.

Chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp là sự thay đổi lớn, không chỉ về bộ máy mà cả về tư duy quản trị. Điều này đặt ra yêu cầu cao hơn về năng lực cán bộ, tính chủ động trong điều hành, cũng như sự gắn kết giữa các tầng nấc trong bộ máy chính quyền để không có khoảng trống trong thực thi nhiệm vụ. Tuy nhiên, sự đồng thuận của hệ thống chính trị, sự vào cuộc quyết liệt của các địa phương và đặc biệt là niềm tin, sự ủng hộ của nhân dân sẽ là yếu tố quyết định cho sự thành công của mô hình mới.

Cán bộ công chức xã Đông Phương (Đông Hưng) sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

(còn nữa)
Nhóm phóng viên