Tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp 

Nghị định số 44/2025/ NĐ-CP do Chính phủ ban hành nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý lao động, tiền lương trong DNNN, bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả và phù hợp với thực tế sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn mới, kỷ nguyên mới của đất nước. Theo đó, một số điểm mới quan trọng mà Nghị định quy định đó là DNNN được trao quyền chủ động hơn trong xây dựng quỹ lương, trả lương theo hiệu quả sản xuất, kinh doanh, thay vì áp dụng cứng nhắc theo khung nhà nước. Lương thưởng sẽ không chỉ dựa vào chức danh mà còn theo kết quả công việc, giúp nâng cao động lực làm việc của cán bộ, công nhân, người lao động. 

Nghị định số 44/2025/ NĐ-CP cho phép DNNN được quyết định tuyển dụng, sử dụng lao động theo nhu cầu thực tế, thay vì phụ thuộc vào chỉ tiêu biên chế cứng. Cơ chế quản lý lao động linh hoạt hơn được kỳ vọng sẽ giúp DNNN xây dựng nguồn nhân lực hợp lý, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh và hiệu quả hơn. Nghị định cũng có quy định chặt chẽ về quỹ lương của lãnh đạo doanh nghiệp, bảo đảm mức chênh lệch hợp lý giữa người lao động và quản lý cấp cao, hạn chế tình trạng chênh lệch lương quá lớn. Cùng với đó, Nghị định cũng quy định tăng cường giám sát từ cơ quan quản lý nhà nước, cụ thể là yêu cầu các doanh nghiệp báo cáo công khai về tiền lương, quỹ lương, cơ chế trả lương để tránh tiêu cực và lạm dụng chính sách. 

Công nhân Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Nam Thái Bình thi công cánh cống phục vụ tu bổ, sửa chữa công trình thủy lợi.

Cơ hội và thách thức cho DNNN 

Công ty Cổ phần Nước sạch Thái Bình là một trong những DNNN của tỉnh với tỷ lệ nhà nước nắm giữ 70% vốn của doanh nghiệp. Hiện nay, Công ty có 303 cán bộ, công nhân làm việc tại văn phòng và 9 xí nghiệp nước sạch tại thành phố và các huyện. Ông Nguyễn Thiên Bắc, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cho biết: Thời gian qua, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh, Công ty đã thực hiện công tác rà soát và bố trí việc làm phù hợp với trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực sở trường của các cán bộ, công nhân nên cơ bản việc sắp xếp vị trí việc làm của người lao động đáp ứng yêu cầu thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp. Nhờ đó, hoạt động kinh doanh của Công ty duy trì tăng trưởng, tỷ suất lợi nhuận năm 2024 tăng 16,6% so với năm 2020. Tuy nhiên, theo quy định mới của Nghị định số 44/2025/NĐ-CP, chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục sắp xếp vị trí việc làm, đồng thời chủ động nghiên cứu xây dựng phương án thang lương, bảng lương mới. Tôi nghĩ, với cơ chế tiền lương và thưởng mới sẽ khuyến khích người lao động gắn bó, tích cực nghiên cứu có những sáng kiến, cải tiến kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế. 

Nhìn chung, các DNNN của tỉnh như Công ty TNHH Một thành viên Xổ số kiến thiết Thái Bình, Công ty TNHH Một thành viên Công nghiệp tàu thủy Diêm Điền, Công ty Cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Thái Bình, Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Nam Thái Bình, Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Thái Bình đều sẵn sàng thực hiện quy định mới về công tác quản lý lao động, tiền lương, thù lao, tiền thưởng. Bà Trần Thị Hồng Nga, Trưởng phòng Hành chính - Quản trị, Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Nam Thái Bình cho biết: Thực hiện Nghị định số 44/2025/NĐ-CP sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong công việc, tài chính, tạo động lực cho người lao động làm việc có năng suất cao, nhất là nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản trị người lao động. Hiểu rõ những mặt tích cực mà Nghị định số 44/2025/NĐ-CP đem lại nên ngay khi có thông tư hướng dẫn và công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy hoàn thành, Công ty sẽ triển khai thực hiện ngay. 

Bên cạnh tạo ra cơ hội giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, việc thực hiện Nghị định số 44/2025/ NĐ-CP cũng đặt ra không ít khó khăn, thách thức cho các DNNN. Một số doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh hệ thống lương mới, nhất là khi phải cân đối chi phí sản xuất và bảo đảm quyền lợi người lao động cũng như giữ chân lao động có tay nghề mà vẫn bảo đảm tài chính bền vững. Bà Phùng Thị Vân Quỳnh, Trưởng phòng Tài chính - Kế toán, Công ty Cổ phần Nước sạch Thái Bình chia sẻ: Hiện Công ty có gần 17% số lao động có thâm niên công tác từ 25 năm trở lên.

Đây là lực lượng lao động có nhiều kinh nghiệm thực tiễn và có trình độ tay nghề cao. Nếu thực hiện theo đề án vị trí việc làm và thang lương, bảng lương mới thì đa số thu nhập của người lao động sẽ bị giảm bởi yêu cầu tiêu chí công việc theo quy định. Nếu không có chính sách đãi ngộ phù hợp, người lao động sẽ thiệt thòi, khó gắn bó lâu dài. 

Nói về những khó khăn khi triển khai thực hiện Nghị định số 44/2025/ NĐ-CP, ông Phạm Quốc Hưng, Phó Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Nam Thái Bình cho biết: Là doanh nghiệp đặc thù, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận mà phục vụ công ích, quỹ lương của Công ty do UBND tỉnh phê duyệt và phân bổ. Do đó, việc xây dựng đề án vị trí việc làm gắn với thang, bảng lương theo quy định mới, dựa trên tiêu chí năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh doanh, gặp nhiều khó khăn. 

Không chỉ có vậy, việc xác định và tách quỹ lương đối với hai nhóm gồm hội đồng quản trị và ban điều hành, người lao động cũng chưa thể xây dựng được. Hiện tại, Công ty đang trong thời gian chờ thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy nội tại của tỉnh và tiếp đến là thay đổi quy mô khi sáp nhập tỉnh, nếu thực hiện ngay theo quy định thì sẽ gây tốn kém, lãng phí. Công ty vừa phải chờ thông tư hướng dẫn vừa chờ kết quả của việc sắp xếp, sáp nhập xong mới có thể triển khai thực hiện được. 

Việc thực hiện nghiêm túc Nghị định số 44/2025/ NĐ-CP sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển bền vững DNNN tại Thái Bình. Tuy nhiên, để quy định của pháp luật đi vào cuộc sống, rất cần có sự hướng dẫn kịp thời của cơ quan chức năng, sự vào cuộc quyết liệt của lãnh đạo doanh nghiệp, đồng thuận của người lao động và chỉ đạo kịp thời, sát sao của cơ quan quản lý địa phương trong thời gian tới.

Khắc Duẩn