Ở nơi này, người người trồng cây, nhà nhà trồng cây, họ làm quanh năm không hết việc, mỗi khi Tết về là họ lại có một khoản thu lớn, trong đó nguồn thu chính là  đào và quất. Cách Tết chừng 10 - 15 ngày, trên các ngả đường của xã náo nhiệt hơn bất cứ nơi đâu, xe này nối tiếp xe khác chở cây đi các tỉnh trong cả nước đông vui như trảy hội.

Ông Lương Văn Thục - Chủ tịch Hội Nông dân xã cho biết: Hồng Việt có trên 50ha chuyển đổi, từ đầu những năm 90 người dân trong xã đã trồng đào, quất với hy vọng thu nhập cao hơn cấy lúa. Một vài năm đầu do chưa có kinh nghiệm nên nhiều hộ trồng không có lãi, sau vài năm họ đã tự học hỏi và trao đổi kỹ thuật cho nhau nên thu nhập khá hơn và tới nay đã không còn ai phải lo về kỹ thuật trồng cũng như hiệu quả kinh tế từ loại cây này. Hiện nay toàn xã có khoảng 80% số hộ làm vườn, trồng đủ loại cây như cây giống, cây cảnh và các cây chơi Tết. Tính riêng thu nhập từ làm vườn, trung bình mỗi năm người dân địa phương cũng thu vài chục tỷ đồng, mỗi nhà vườn thu nhập ít nhất cũng được 25-30 triệu đồng.

Tới thời điểm cách Tết Qúy Tỵ 23 ngày nhưng đã có khoảng 70% số đào, quất đựơc các thương lái tới đặt hàng mua theo hàng hoặc cả vườn. Từ ngày 20 âm lịch trở ra, xe lớn xe nhỏ đi lại cả ngày lẫn đêm chở hàng vào Nam, các tỉnh miền Trung và tỉnh lân cận chật kín đường. Quanh năm “bán mặt cho đất bán lưng cho trời”, người dân nơi đây chỉ hy vọng sẽ có một tháng cuối năm vừa được mùa, vừa được giá để đón một cái Tết vui vẻ. Bởi vậy ngày nào họ cũng ở vườn chăm cây. Hiện tại trong các nhà vườn ở Hồng Việt người vẽ lộc đào, ghép đào, người đánh luống để chuẩn bị trồng vụ mới, người thì uốn quất thế cho kịp thời gian...

Tới thăm vườn đào của anh Lê Văn Thanh (thôn Quán Thôn), chúng tôi được tận mắt nhìn vườn đào rộng gần 5 sào với 300 cây, hầu hết đã có khách đặt hàng với giá bán buôn là 700.000đồng/cây đào thế và 500.000 đồng/cây đào đĩa. Thường họ tới mua theo vườn hoặc theo luống nên trước Tết từ 2-3 tháng các chủ vườn đã phải định giá bán. Anh cho hay: Chỉ khoảng 10 ngày nữa chúng tôi sẽ phải thuê người bó đào, vận chuyển đào lên xe cho khách. Cuối năm là thời điểm bận nhất của các nhà vườn, vừa chăm cho hoa ra đúng thời điểm, vừa ngã giá với các thương lái sao cho không bị thiệt. Như vậy chỉ khi nào đào lên xe thì chúng tôi mới ấm lòng. So với mọi năm, năm nay đào đẹp hơn, nhiều nụ nhưng giá có phần thấp hơn, tuy nhiên dự tính tôi vẫn thu được trên 100 triệu đồng. Đó là số tiền thu lớn nhất của gia đình

Ở Hồng Việt hiện nay, các nhà vườn còn trồng loại đào mới là đào đá. Những gốc đào to bằng bắp chân, bắp đùi được các hộ đưa từ Sơn La về ghép với đào Nhật Tân đã trở thành ‘’hàng độc’’. Mặt hàng này các nhà vườn phải tìm mối tiêu thụ ở Hà Nội để phục vụ dân sành chơi bởi mỗi cây có giá ít nhất cũng vài triệu đồng. Anh Hà Quốc Thịnh - người đầu tiên trong xã du nhập loại đào này về trồng cho biết: so với đào thế bình thường thì đào đá có giá trị kinh tế cao, bởi vậy chỉ những người chơi sang mới tìm đến mặt hàng này. Đầu tư mua một gốc đào đá đã có giá từ 600-700.000đồng nhưng tới khi ghép thành công thì lại thu được tiền triệu. Năm ngoái anh chỉ trồng 13 cây nhưng thu lãi được 40 triệu đồng, năm nay anh trồng 30 cây nhưng do cơn bão số 8 quật đổ, ảnh hưởng đến cây nên giá bán sẽ giảm hơn. Dự tính anh sẽ bán tại vườn và chở đi Hà Nội bán với giá thấp nhất khoảng 3 triệu đồng/cây.

Không kém gì đào, thị trường mua bán quất cũng sôi động ngay từ những ngày đầu tháng 11 âm lịch. Mặt hàng này được các thương lái đặt hàng sớm, mua theo vườn với nhiều loại giá khác nhau. Nếu quất lùm có giá trung bình vài trăm nghìn đồng/cây thì quất thế lại có giá đắt gấp 2, gấp 3 lần. Mảnh vườn của ông Vũ Huy Ngữ có 130 cây quất lùm, quả sai trĩu, to đều, có đầy đủ quả xanh, quả vàng, hoa và lộc, mấy ngày nay đã có khách tới trả 46 triệu đồng nhưng ông chưa bán, dự tính ông sẽ bán với giá từ 55- 60 triệu đồng. Hàng năm ông đều trồng ít nhất 1 sào nhưng chưa bao giờ bị ế hàng, chỉ tới 20 Tết là trong vườn đã hết. Tới vườn của anh Lương Hoàng Lâm, chúng tôi được chứng kiến những cây quất thế cao hơn đầu người, từ 5-7 tầng với đầy đủ các gam màu xanh, vàng  của quả, trắng của hoa, dự tính sẽ có giá ít nhất 1 triệu đồng/cây. Để làm ra một cây quất như vậy người trồng rất vất vả, phải trồng từ 3-4 năm mới được 1 cây, phải biết tạo tán, tạo thế, định hình từ khi cây còn nhỏ. Mặt hàng này rất khó làm được nhiều, cả vườn có khi chỉ chọn được vài cây để tạo hình từ 3 tán trở lên. Nếu gốc quất đẹp, tán bông và rộng sẽ có giá tiền triệu. Bởi vậy mặt hàng này cũng xa xỉ giống như đào đá, đẹp nhưng không phải ai cũng có tiền để chơi.

Theo đánh giá của các nhà vườn dù là mặt hàng đẹp hay bình dân thì thị trường đào, quất năm nay cũng sẽ được mùa. Do đó dù giá có giảm nhưng không đáng kể, người trồng vẫn có lãi lớn.

Bài, ảnh: Thu Thủy