Để bảo đảm cho việc làm đất, gieo mạ được thuận lợi, Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi  (KTCTTL) Hưng Hà đã tập trung nhân lực khơi thông dòng chảy, tận dụng các đợt triều cường để lấy nước tự chảy, bơm vào hệ thống…phấn đấu không để vùng nào bị khô cạn ảnh hưởng đến sản xuất vụ xuân 2013.

Vụ xuân 2013, dự kiến Hưng Hà gieo cấy trên 11.000 ha, trong đó gieo thẳng 3.500 ha trở lên, đồng thời giao cho các xã, thị trấn bố trí cơ cấu 5% diện tích trở lên cấy mạ khay bằng máy hoặc bằng tay. Theo chủ trương này thì Hưng Hà đã có sự thay đổi khá lớn về phương thức gieo cấy và quyết tâm không để các hộ dân cấy giống dài ngày. Đây là chủ trương đúng, phù hợp với xu hướng sản xuất nông nghiệp hiện nay, như giảm công lao động, tăng năng suất, giá trị cây trồng, tạo ra sản phẩm hàng hóa, bảo đảm quỹ thời gian để gắn kết mùa vụ. Tuy nhiên, do mở rộng diện tích gieo cấy theo phương thức mới và sản xuất nhiều vụ trong năm sẽ gây áp lực khá lớn cho việc điều tiết nước giữa các vùng với nhau. Cụ thể, thời điểm đổ nước làm đất cũng là lúc bà con nông dân đang tập trung thu hoạch cây vụ đông ưa lạnh và diện tích lúa gieo thẳng đòi hỏi khá khắt khe về điều tiết nước sao cho hợp lý ở từng thời kỳ phát triển, sinh trưởng của lúa. Bên cạnh đó, Xí nghiệp còn gặp khó khăn khi thời gian đổ ải ngắn, rơi vào ngày trước và trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, do kỳ triều cường tập trung vào ngày 24-29/1 và 6-10/2 nên rất cận khung thời vụ. Đồng thời sự phối hợp giữa việc bơm tát lên mặt ruộng ở các địa phương khi nằm trong lịch điều tiết chung chưa đồng bộ, dẫn đến một số nơi thiếu, nơi thừa nước. Mặt khác, công tác giải phóng dòng chảy ở một số sông trục cấp 3 do địa phương quản lý chưa thực hiện triệt để, vẫn còn tình trạng lấn chiếm, vật cản nhiều gây ách tắc dòng chảy.

Ông Vũ Anh Tú, Giám đốc Xí nghiệp KTCTTL Hưng Hà cho biết: Để khắc phục những khó khăn trên, phục vụ tốt sản xuất vụ xuân 2013, toàn bộ hệ thống sông, trạm bơm, cống do Xí nghiệp quản lý hiện đã được nạo vét, giải phóng dòng chảy, bảo dưỡng và sửa chữa xong các máy bơm. Điển hình như sông Duyên Hải, vốn đầu tư nạo vét gần 500 triệu đồng; sông Xuân Hải, vốn đầu tư 480 triệu đồng… hiện đã thực hiện xong, bảo đảm dẫn nước thông suốt. Ngoài ra, 34 sông trục chính cấp 1, cấp 2 dài trên 200 km, Xí nghiệp đã giao khoán sông đến từng cán bộ, công nhân, mỗi người đảm nhận từ 5 - 7 km, do đó dòng chảy luôn được bảo đảm, không có tình trạng ách tắc xảy ra. Một số cánh đồng vùng cao khó lấy nước như Thị trấn Hưng Nhân, Tiến Đức, Hồng An, Thái Phương, Minh Tân… Xí nghiệp khắc phục bằng cách đóng các cống vùng ven để dâng nước cho những xã này. Ngoài ra, Xí nghiệp sẽ tận dụng tối đa các kỳ triều cường và bám sát lịch xả nước của các hồ thủy điện để lấy nước vào sông trục; tích trữ nước sớm ở cả hệ thống sông trục và trên mặt ruộng trong các vùng có lịch gieo cấy đầu thời vụ.

Ông Vũ Anh Tú chia sẻ thêm: Để phục vụ nước sản xuất vụ xuân đạt hiệu quả cao nhất, ngoài sự nỗ lực của Xí nghiệp cần có sự phối hợp của một số đơn vị đang thi công trên địa bàn huyện không làm ảnh hưởng đến các công trình thủy lợi. Cụ thể, đơn vị thi công dự án đường Thái Hà đi qua địa phận 10 xã đã làm ảnh hưởng đến hệ thống sông, trục dẫn và kênh mương của nhiều trạm bơm; một số sông bị đắp đập chặn dòng như ở sông Sa Lung, sau cống Hà Nguyên thuộc đia phận xã Thái Phương không cấp được nước cho vùng hạ lưu. Vì vậy, chủ đầu tư cần thực hiện đúng cam kết việc phá dỡ các đập, trả lại mặt cắt của sông để phục vụ cho cấp nước làm đất và gieo cấy lúa xuân.

Cùng với sự nỗ lực của Xí nghiệp KTCTTL Hưng Hà, hiện các xã, thị trấn đã cơ bản hoàn thành chỉ tiêu, khối lượng nạo vét mà UBND huyện đã giao cho. Tổng khối lượng nạo vét ước đạt khoảng 44.000m³ sông trục cấp 3 và nạo vét kênh mương cấp 1, cấp 2 trên 350.000m³, khơi thông gần 190.000m² dòng chảy sông cấp 3… Do Xí nghiệp và các xã, thị trấn làm tốt công tác nạo vét, khơi thông dòng chảy, lắp đặt mới các cống đầu kênh… nên các địa phương không bị thiếu nước làm làm đất, gieo mạ, cấy vụ xuân 2013.

Theo lịch thời vụ của Hưng Hà, mạ non trên nền đất cứng có che phủ nilon gieo từ ngày 28-30/1 và cấy khi mạ có từ 3 lá trở lên; mạ non dược khum nền ruộng gieo từ ngày 23-25/1, cấy khi mạ có từ 4 lá trở lên; lúa gieo thẳng bắt đầu từ ngày 13-17/2/2013. Hiện nay đang là giai đoạn cao điểm sản xuất vụ xuân, vừa làm đất, gieo mạ và chuẩn bị cấy, do đó Xí nghiệp KTCTTL Hưng Hà và các HTXDVNN đã huy động tối đa lực lượng điều tiết nước hợp lý, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ, công nhân phụ trách các trạm bơm, sông, kênh mương, bảo đảm cung cấp đủ nước cho 100% diện tích, phục vụ trước và sau cấy trong điều kiện tốt nhất.

       Bài, ảnh: Nguyên Bình