Sư Ngô Mến, Phó trụ trì chùa Trà Quýt cũ, xã Thuận Hòa, huyện Châu Thành (tỉnh Sóc Trăng) cho biết: “Chùa Trà Quýt cũ được xây dựng cách đây hơn 140 năm, chánh điện được làm bằng gỗ, lợp lá đơn sơ. Đến nay chùa đã trải qua 7 đời trụ trì. Tháng 11/2020 được sự ủng hộ của chính quyền địa phương, quý vị sư sãi, ban quản trị và đồng bào phật tử đã xây dựng mới ngôi chánh điện có chiều dài 24m, rộng 12m, cao 19,5m, tổng kinh phí xây dựng gần 9 tỉ đồng, với những kiến trúc, hoa văn chạm trổ độc đáo, những pho tượng, bức phù điêu về lịch sử của Phật Thích Ca và nhiều linh vật, chim thần Keynor, Krud, Naga… mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống Khmer Nam Bộ. Đặc biệt, trong chùa có hàng trăm cây thốt nốt được trồng từ mấy chục năm nay.

Chùa có khuôn viên gần 17.000m². Trước đây khi chưa xây dựng chánh điện mới, chùa có khoảng 400 cây thốt nốt, được trồng qua nhiều đợt, cây có tuổi thấp nhất cũng trên 35 năm, cây có thâm niên cao nhất cũng gần 90 năm. Trải qua thời gian, nhất là khi nhà chùa xây dựng chánh điện và một số công trình, đã có khoảng vài trăm cây thốt nốt phải đốn bỏ, hiện còn khoảng hơn 200 cây.

Chùa có nhiều cây thốt nốt - Ảnh: Lương Xuân Cao

Thốt nốt ở chùa mọc tự nhiên, không chăm sóc và phát triển rất tốt, trái sum suê, mỗi cây có tới mấy buồng trái, mỗi buồng cả trăm trái. Gỗ thân cây rất cứng. Khi chặt, lõi cây đen mun, cứng như sắt khiến nhiều búa, cưa bị mẻ lưỡi.

Theo sư Ngô Mến, nguồn lợi từ cây thốt nốt ở chùa khá lớn như lá, trái, nước thốt nốt nhưng chùa chưa khai thác được. Để tận dụng nguồn lợi tự nhiên quý giá này, nhà chùa cho người dân nào biết vào khai thác như lấy lá, lấy nước thốt nốt, trái thốt nốt để sản xuất đường hay là nước giải khát nhưng chưa ai đăng ký nên nguồn lợi quý này đang bị lãng phí.

Chánh điện chùa Trà Quýt cũ - Ảnh: Lương Xuân Cao

Sư Ngô Mến cho rằng nguồn lợi từ hơn 200 cây thốt nốt ở chùa là rất lớn, nếu bà con nào khai thác, nhà chùa sẽ tạo điều kiện miễn phí để bà con sinh sống từ nguồn lợi của cây thốt nốt này. Thấy ở miệt Tri Tôn người ta khai thác nguồn lợi từ cây thốt nốt rất tốt, còn ở đây, hơn 200 cây đã có sản phẩm nhưng chưa khai thác được, uổng quá. Cũng vì chưa ai khai thác nên nguồn lợi từ hơn 200 cây thốt nốt ở chùa Trà Quýt cũ bị bỏ phí.

Ông Lâm Danh, một cư dân địa phương cho rằng do bà con ở địa phương không quen khai thác nguồn lợi từ cây thốt nốt nên không ai đăng ký dù nhà chùa cho khai thác miễn phí, nhà chùa hỗ trợ phương tiện khai thác cũng như chế biến, sản xuất. Hiện nay trái thốt nốt đang bị bỏ phí, cứ để trên cây cho đến khi chín rụng thì bỏ.

Cảnh quan chùa Trà Quýt cũ rất đẹp - Ảnh: Lương Xuân Cao

Nhiều du khách đến Sóc Trăng đều ghé thăm chùa Trà Quýt cũ để được chiêm ngưỡng hàng trăm cây thốt nốt mọc xanh tươi, khoe dáng cao vút, khỏe khoắn giữa không trung; được ngắm từng đàn chim cu, sáo, dơi... bay lượn, chuyền từ ngọn cây này sang cây khác.

Theo 1thegioi.vn